TRAVMA VE ETKİLERİ

TRAVMA VE ETKİLERİ Travma kişilerin ani, zorlu, örseleyici ve beklenmedik olaylar yaşamaları ardından baş etme becerilerinin yetersiz kaldığı ve kişisel iyilik halinin bozulmasıyla sonuçlanan yoğun belirsizliklerin yaşandığı süreç olarak tanımlanabilir. Travmatik olay ise ani , beklenmedik olaylar karşısında kişilerin baş etme mekanizmalarının yetersiz kaldığı, bireyin kendisini veya yakınlarının yaşamlarını tehdit eden durumlardır. Travma yaşanması sonrasında bireyler durumdan fiziksel, bilişsel, psikolojik ve duygusal olarak etkilenirler. Travmatik olay doğrudan kişilerin başına geldiği gibi, travmatik olaya tanık olma veya anlatılması yoluyla dolaylı olarak da yaşanabilir. Deprem, sel, yangın, kazalar kişilerde doğrudan veya dolaylı olarak kişilerin etkilenmesine ve travma yaşanmasına neden olabilir. Travma sonrası kişilerde fizyolojik, duygusal,sosyal,bilişsel tepkiler görülebilir. Bu tepkiler yaşanan olayın bireylerdeki etkielenme düzeyine göre az veya yoğun hissedilebilir. Travma Sonrası Yetişkinlerde Görülebilecek Fizyolojik Tepkiler • Yorgunluk ve bitkinlik • Uyku düzensizliği • Tıbbi bir nedene dayanmayan bedensel yakınmalar • Bağışıklık sisteminin bozulması • İştahta artma veya azalma • Aşırı uyarılmışlık (kalp atışında artış, nefes almada güçlük, terleme vb.) Travma Sonrası Yetişkinlerde Görülebilecek Duygusal Tepkiler • Şok 

• Korku ve kaygılar (gelecek kaygısı)

 • Öfke, gerginlik, sinirlilik, huzursuzluk 

• Umutsuzluk, çaresizlik, çökkünlük

 • Suçluluk, pişmanlık 

• Duygusal hissizlik, donukluk

 • Kontrolü kaybetme kaygısı 

• Anlaşılamama 

• Günlük aktivitelerden zevk alamama Travma Sonrası Yetişkinlerde Görülebilecek Bilişsel Tepkiler 

• Odaklanma güçlüğü 

• Karar verme güçlüğü

 • Hatırlama güçlüğü 

• Aklın karışması/kendini suçlama

 • Zaman kavramının algılanmasındaki değişiklikler i

• Rahatsız edici ve tekrarlayıcı, takıntılı düşünceler/anılar Çocuklarda görülebilecek tepkiler yaş düzeylerine göre değişmekle birlikte genel olarak; 

• Ebeveynin yanından ayrılmak istememe

 • Sürekli ağlama ya da ağlamaklı olma 

• Huzursuzluk hissetme, huysuz ve sinirli olma

 • Karın ağrısı ya da baş ağrısı gibi fiziksel şikâyetler

 • Parmak emme ya da alt ıslatma,konuşma güçlüğü yaşama 

• Ders başarısının düşmesi • Herkesten uzaklaşma/içine kapanma • Kâbus görme, uyumak istememe ya da uyku problemleri 

• Karın ağrısı ya da baş ağrısı gibi fiziksel şikâyetler

 • Aşırı alıngan, sinirli ya da kavgacı olma • Uyku problemleri (uykusuzluk, kabus vb.) yaşama • Depremi hatırlatıcı yerlerden ya da kişilerden kaçma 

• Deprem hakkında konuşmaktan kaçınma Ülkemizde yaşanan deprem afetinden dolayı yetişkinler ve çocuklar tüm bu tepkileri yaşamış olabilirler. Sıralanan bu tepkilerin zamanla yğunluğunun azalması beklenir. Ancak yaklaşık bir ay geçmesine rağmen bu tepkilerde azalma olmuyor, aksine artarak devam ediyorsa mutlaka zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır.

Demet ÇİFTÇİLER